THDOfficieel heet de supermarkt op Uilenstede nu ‘De Studentenshop Uilenstede’. Maar veel mensen op het studentencomplex duiden deze winkel simpelweg aan met de buurtwinkel.
De wijk
Eerst kort wat informatie over Uilenstede. Uilenstede is een studentenwijk in Amstelveen-Noord. Direct onder de Amsterdamse wijk Buitenveldert. De meeste flats dateren uit de jaren 60. In het begin waren de woningen (vrijwel alleen) bestemd voor studenten. Later ook voor jongeren in het algemeen. Enkele jaren geleden heeft de beheerder DUWO campuscontracten geïntroduceerd. Waardoor er weer alleen studenten instromen in de wijk. Overigens mogen sindsdien de diverse eenheden ook hun eigen bewoners kiezen.
Was de wijk in het begin min of meer een “eiland in de polder” tegenwoordig is de wijk, met name door de komst van de metro en tram, intensief verbonden met de rest van Amstelveen en Amsterdam. De ligging van de wijk op de grens van Amstelveen en Amsterdam, en haar specifieke populatie, maken dat de wijk zeker deel is van de Groot-Amsterdamse regio maar dat zij toch zeker ook een op zichzelf staande wijk is.
De winkel
De winkel is begonnen als een vestiging van De Spar. Dit was in 1960. De winkel begon toen in een nieuw gebouw. In 1973 begon de huidige eigenaar. Deze runt nu de zaak samen met zijn zoon. Deze eigenaar richtte zich in principe alleen op Uilenstede. Het meeste van de bebouwing die nu rond Uilenstede ligt, was er toen nog niet. En in de wat verder weg gelegen wijken in de buurt waren er (nog) geen grotere supermarkten. Heel veel bewoners van het complex maakten dan ook gebruik van de buurtwinkel. Uilenstede was toen alleen voor studenten. Iets wat het nu in principe weer aan het worden is. De eigenaar beaamde dit beeld: “Nu lopen er ook andere mensen binnen. Toen eigenlijk niet.”
Toen de eigenaar begon met deze winkel begin jaren zeventig bestond het assortiment behalve uit ‘voedsel en dranken’ wat men kan verwachten in een (buurt-)supermarkt ook uit andere zaken. Zo verkocht men ook verf en gereedschappen. Zaken als schroefjes, bouten en boren. En zelfs fietsen. Een soort van mix tussen een Hema en een supermarkt. Deze ‘ijzerwaren’ zijn nu verdwenen uit de winkel. Als reden geeft de eigenaar aan dat er steeds meer winkels in Amstelveen kwamen. En: “De afstanden werden korter. Voorheen waren we een afgelegen gebied. Nu zijn we veel meer geïntegreerd in de wijk.” Het eigenlijke Amstelveen was in die tijd ver weg vanaf Uilenstede. Later kwamen er fietspaden, wat het reizen van en naar Amstelveen (Centrum) vergemakkelijkte. Daar komt bij dat het aantal auto’s op Uilenstede in de jaren zeventig volgens de eigenaar veel lager lag. Hij verhaalt dat er zelfs een slagboom was voor auto’s. Zodat je als automobilist in ieder geval Uilenstede niet zomaar op kon. Er was zelfs een ’portier’ voor Uilenstede… Overigens kan ik, als betrokkene bij Project Toekomstvisie Uilenstede, beamen dat auto’s en parkeerplaatsten op Uilenstede nog steeds heikele zaken zijn…
Maar ook het food-assortiment verschilde met dat van een reguliere supermarkt. Zo verkocht men in die tijd veel soorten buitenlands bier. Gewone supermarkten verkochten dit toen nog niet of nauwelijks. Een duidelijk voorbeeld van het aanpassen van het assortiment aan de aard van de populatie van de wijk.
Iets wat ook in dat plaatje past is het feit dat men toen veel muesli verkocht. Inderdaad, gemakkelijk voedsel voor op gemak ingestelde studenten. In die tijd werden er in Nederland nog geen voorverpakte dozen muesli verkocht. Dus de Uilenstede buurtwinkel verkocht speciaal voor hen voorgemixte muesli.
Meer specifiek voedsel voor de student: men verkocht veel Dr. Vogel brood. Dit was relatief hard brood wat lang goed blijft. Zo’n 5 of 6 dagen…
Een ander leuk detail wat de veranderde tijd wel mooi karakteriseert: men verkocht toen ook vulling voor de kattenbak. In die tijd mocht men nog huisdieren houden op Uilenstede. Of werd het in ieder geval veel meer gedoogd dan nu het geval is. De eigenaar benadrukte dat in die tijd heel veel mensen een kat hadden op hun kamertje.
Overigens was de Uilenstede winkel al sinds 1960 open tot acht uur ’s avonds. Dit was uniek voor Nederland. De winkel was de eerste in Nederland die tot zo laat open bleef. Let wel, dit was jaren en jaren voor de winkeltijden voor alle winkels werden verruimd (Winkelsluitingswet van 1996). In die tijd was de winkel ook een ontmoetingsplek voor de Uilenstede bewoners. De eigenaar geeft aan dat dat nu meer en meer weer zo wordt.
De eigenaar karakteriseert de jaren van 1973 tot 1979 als “glorieus”. “Het echte, fijne studentenleven.” Zo waren er in die tijd maar liefst twee sociëteiten. Minder positief is men over de jaren 80 op Uilenstede. Maar sinds DUWO Uilenstede heeft overgenomen is er een enorme verandering ten goede.
In 2000 heeft er een uitgebreide verbouwing plaatsgevonden. De inrichting en stijl van de winkel zijn toen aanzienlijk veranderd. De eigenaar: “Vroeger waren we wat meer een kantine-achtige winkel.” Die vroegere stijl paste goed bij de functie die de winkel toen vervulde in de wijk. Maar de winkel anticipeerde steeds op de verandering van de wijk Uilenstede en haar relatie met de omgeving. Zoals genoemd wordt ze weer meer en meer een ontmoetingsplek voor buurtbewoners. De eigenaar omschreef de winkel ook als “de ogen en oren van de wijk”. Een omschrijving die de sociale functie van de winkel naar mijn mening goed weergeeft. De Uilenstede winkel is dus een echte buurtwinkel.
Zoals gezegd anticipeerde de winkel steeds op de veranderingen in de wijk. En ook in de komende tijd, waarin Uilenstede flink zal gaan veranderen, blijft ze dit doen. Zodat ze haar functie als buurtwinkel en ontmoetingsplek ook in een geherstructureerd Uilenstede kan en zal blijven vervullen.